مثالی برای کارایی تحلیل گفتمان در حوزه حقوق خصوصی

یکی از مثال هایی که در خصوص گفتمان حقوقی در حوزه حقوق خصوصی می توان زد این است که در احکام ارث آمده است که وقتی که فقط یک پسرعموی ابوینی باشد بر تنها عموی ابی مقدم در ارث بری است؛ در حالی که این مورد اصولا باید خلاف واقع باشد واصل بر این است تا وقتی که عمو باشد نوبت به پسر عمو نمی رسد ولی نکته ای که مدنظر است این است که دال مرکزی گفتمان ولایت در قرون اولیه اسلام در زمان حکومت عباسیان، وراثت در خلافت بوده است که این گفتمان در تقابل و تضاد با گفتمان اهل تسنن در آن زمان شکل گرفته بوده است و شیعیان که امام علی را پسرعموی پیامبر می دانستند وارث خلافت نبی می دانستند و عباسیان که عباس عموی ابی پیامبر را سزاوار خلافت می دانستند شاید چرایی اینکه این دو جریان اسلامی اصل را در انتقال خلافت رسول الله، وراثت می دانستند می تواند شاهد مثال قرآنی هم داشته باشد:(( وَ لَقَدْ کتَبْنَا فی اَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکرِ أَنَّ الْأَرْضَ یرِثُهَا عِبَادِی الصَّلِحُون .سوره نبیاء، آیه 105.)) که تحقق خلافت عباد صالح را از طریق به وراثت رسیدن می داند؛ لکن دال مرکزی گفتمان اعتبار خلافت و امامت در زمان خلافت عباسیان درمیان دو جریان مذهبی رقیب، وراثت بوده است که محورهای گفتمانی آن شامل تقدم خلافت علی بی ابی طالب بر عباس عموی پیامبر بوده است. این مطلب نیز به نحوه ای در کلاس حقوق مدنی 8(ارث) نیم سال اول تحصیلی 96-97 آقای دکتر عالی پناه  در دانشگا ه امام صادق هم بیان شده بود. ازطرفی آقای دکتر حسن بشیر هم معتقدند که اگر روش تحلیل گفتمان به یک روش غالب برای مطالعات روایی و فقهی دین تبدیل شود ضعف سندی و روایی خیلی از روایات فقهی و اخلاقی به خاطر ممنوعیت روایت حدیث و فشارهای دستگاه حاکمیت وقت اموی و عباسی برطرف می شود.(ر.ک: پایان نامه دکتری با عنوان :تحلیل اختلاف قرائات قرآن کریم در احادیث اهل بیت (علیهم السلام)‌آقای جانی پور دانش آموخته دکتری علوم قران و حدیث دانشگاه امام صادق)